Oogproblemen herkennen bij kinderen

Nu de scholen weer beginnen en hordes kinderen hun eerste stappen zetten op school of in een nieuwe klas, vinden wij het verstandig om de aandacht te vestigen op de verschillende oogproblemen die kunnen ontstaan bij kinderen.

Problemen met het zicht worden namelijk vaak pas op school ontdekt, omdat kinderen daar voor het eerst in aanraking komen met het veelvuldig lezen en schrijven van teksten en er veel wordt gevraagd van de concentratie. Goed zicht bij een kind kan het verschil maken tussen goed en slecht presteren op school. Ondanks het feit dat oogproblemen een logische verklaring kunnen bieden voor een aantal leerproblemen, komt het in de praktijk regelmatig voor dat er pas laat of helemaal niet wordt gekeken naar deze verklaring. Dit komt omdat kinderen zelf geen referentiekader hebben van goed zicht en zodoende kunnen ze dergelijke problemen niet goed opmerken of aankaarten.

En dat is zonde, want de meeste oogproblemen zijn makkelijk op te sporen en te behandelen. Daarom hebben wij de meest voorkomende oogproblemen voor u op een rijtje gezet en geven wij tevens aan hoe u deze problemen kunt herkennen en oplossen.

Myopie (bijziendheid)

Wat is het?
Myopie is een zogenoemde refractieafwijking. Dat betekent dat het oog problemen heeft met het focussen van lichtstralen. Bij een gezond oog worden lichtstralen gelijkmatig afgebroken op een klein deel van het netvlies, zodat er een scherp beeld gevormd kan worden. Bij myopie worden de lichtstralen echter voor het netvlies gefocust, waardoor objecten die verder weg staan troebel worden. Objecten die dichtbij staan zijn echter wel scherp te zien.

Hoe herkent u het?
Myopie heeft als voornaamste kenmerk dat objecten die ver(der) weg staan troebel of wazig worden waargenomen. Wanneer uw kind moeite heeft met het lezen van teksten die verder weg staan, zoals op het digibord, op de televisie of in de bioscoop, dan is dat een mogelijke aanwijzing. U kunt myopie echter ook herkennen aan de gevolgen ervan, zoals hoofdpijn, samengeknepen ogen en/of vermoeide ogen.

Wat doet u eraan?
De afwijking in het zicht moet worden aangepast en de simpelste oplossing daarvoor is een bril. Een bril zorgt ervoor dat de lichtstralen weer op de juiste manier op het netvlies vallen, waardoor de bijziendheid wordt gecorrigeerd. Gelukkig is de bril tegenwoordig een alom geaccepteerde oplossing en bovendien is het aanbod van kinderbrillen groot en divers.

Hypermetropie (verziendheid)

Wat is het?
Net als myopie is hypermetropie een refractieafwijking, maar in plaats van dat de lichtstralen voor het netvlies vallen, vallen ze erachter. Het gevolg is dat objecten die dichtbij staan slecht zichtbaar zijn, terwijl de objecten die veraf staan wel scherp blijven. Er zijn over het algemeen drie oorzaken te noemen voor hypermetropie: een te korte oogbol, een hoornvlies dat niet genoeg is gebogen of een ooglens die niet dik genoeg is.

Hoe herkent u het?
Het meest duidelijke signaal is wanneer uw kind moeite heeft met het lezen van teksten die dichtbij zijn, moeite heeft met schrijven of problemen heeft met het kijken naar digitale schermen. De klachten die gepaard gaan met hypermetropie komen grotendeels overeen met de klachten die myopie geeft: hoofdpijn, samengeknepen ogen en/of vermoeide ogen. Dit komt doordat beide aandoeningen ervoor zorgen dat de hersenen extra moeite moeten doen om de afwijkingen zo veel als mogelijk is te corrigeren.

Wat doet u eraan?
Het zal u niet verbazen dat ook bij hypermetropie de bril de meest logische oplossing is. De afwijking moet namelijk gecorrigeerd worden en brilglazen zorgen ervoor dat de lichtstralen weer op de juiste manier op het netvlies vallen.

Astigmatisme

Wat is het?
Wanneer het hoornvlies niet gelijk gevormd is en een kromming heeft, dan is er sprake van astigmatisme. Vanwege de kromming kunnen de lichtstralen namelijk niet gebundeld worden en dat leidt tot wazig of verstoord zicht. Over het algemeen wordt aangenomen dat astigmatisme een genetische oogaandoening is. Echter, astigmatisme kan ook ontstaan wanneer hoornvlies wordt vervormd als gevolg van een ongeluk.

Hoe herkent u het?
Zoals gezegd leidt astigmatisme tot wazig zicht en dat komt vaak het beste naar voren wanneer uw kind problemen heeft met lezen. Ook kan het voorkomen dat uw kind sommige vormen niet goed kan onderscheiden of juist objecten die veraf of dichtbij staan niet goed kan waarnemen. Ook bij astigmatisme komt hoofdpijn vaak voor als gevolg van de extra herseninspanningen om de afwijking te corrigeren.

Wat doet u eraan?
Net als bij myopie en hypermetropie bestaat de oplossing voor astigmatisme voornamelijk uit een bril of contactlenzen. De brillenglazen of contactlenzen corrigeren het astigmatisme, waardoor de lichtstralen wel weer gebundeld binnenkomen en het wazige zicht verdwijnt. Wanneer er echter sprake is van ernstig astigmatisme dan kan het voorkomen dat een chirurgische ingreep de enige oplossing is.

Strabisme (scheelzien)

Wat is het?
Strabisme, ook wel loensen of scheelzien genoemd, houdt in dat ogen niet synchroon werken waardoor de ogen in verschillende richtingen kijken. Dit leidt tot zichtproblemen zoals een wazige of troebele blik, een lui oog of dubbel zicht. Bij baby’s en jonge kinderen tot vijf jaar kan strabisme voorkomen en ook weer verdwijnen omdat de ogen nog volop in ontwikkeling zijn. Toch is het aan te raden om contact op te nemen met een specialist wanneer u vermoeden heeft van strabisme, ongeacht de leeftijd van uw kind.

Hoe herkent u het?
Strabisme zorgt ervoor dat ogen niet gelijktijdig naar één punt kunnen kijken en dergelijk ooggedrag is goed zichtbaar. U kunt het herkennen doordat het ene oog naar voren kijkt en het andere oog naar links, rechts, boven of beneden. Wanneer u kind aangeeft dat hij of zij dubbelziet dan is dit ook een goede aanwijzing.

Wat doet u eraan?
Hoe vroeger strabisme wordt ontdekt, des te beter het is om het te behandelen. Dat komt doordat kinderogen nog in ontwikkeling zijn waardoor correcties met behulp van een occlusie-sticker of afdekpleister, oogoefeningen, een bril of een operatie nog zinvol en effectief zijn. Het belang van het vroegtijds herkennen van dit probleem kan niet vaak genoeg worden benadrukt, want wanneer de ogen rondom het achtste levensjaar volledig zijn ontwikkeld is het niet meer mogelijk om de aandoening te behandelen.

Amblyopie (lui oog)

Wat is het?
Amblyopie houdt in dat het ene oog zwakker is en achterblijft in de ontwikkeling ten opzichte van het andere oog. Vandaar dat we dit zwakkere oog in het Nederlands aanduiden als ‘lui oog’. Amblyopie is een typische kinderaandoening, want het ontstaat voornamelijk in de baby-, peuter- en kinderleeftijd, vaak tot acht jaar.

Hoe herkent u het?
Voor amblyopie bestaan geen specifieke signalen waarop u kunt letten, al is een vermindering van het zien van diepte wel een goede aanwijzing. Een ‘lui oog’ ontstaat door andere oogaandoeningen zoals scheelzien, aangeboren staar en ernstige bij- of verziendheid en dus is het raadzaam om goed te letten op hoe uw kind leest en kijkt. Wanneer uw kind vaak zijn of haar ogen samenknijpt, het hoofd schuin houdt om iets te kunnen lezen of zelfs één oog bedekt, dan is er wellicht sprake van amblyopie.

Wat doet u eraan?
Net als bij strabisme geldt voor amblyopie dat hoe eerder het wordt ontdekt, hoe beter het is om het te behandelen. De behandeling is daarnaast afhankelijk van de aanleiding: is het ontstaan door bij- of verziendheid, dan is een bril of lenzen een mogelijke oplossing. Het afplakken van het sterkere oog (occlusie genoemd) is een veelgebruikte behandelmethode, maar ook oogdruppels kunnen in sommige gevallen afdoende zijn.

Oogonsteking (rode ogen)

Wat is het?
Het buitenste oppervlak van het oog wordt bedekt door een dun laagje weefsel dat het bindvlies wordt genoemd. Wanneer dat ontstoken raakt kan het leiden tot irritatie van de ogen, jeuk, korstjes rondom de ogen en tranen. Conjunctivitis kan ontstaan als gevolg van een allergische reactie, door irritatie vanwege stoffen of door een bacteriële of virale ontsteking.

Hoe herkent u het?
De symptomen zijn erg duidelijk: rode en geïrriteerde ogen, een branderig of zanderig gevoel in de ogen, gezwollen oogleden of korstjes rondom de ogen en op de wimpers, veelal na het slapen. Wanneer conjunctivitis ontstaat vanwege een allergische of virale reactie, dan gaat dat vaak gepaard met de bijbehorende symptomen van respectievelijk hooikoorts en griep.

Wat doet u eraan?
Over het algemeen verdwijnt de conjunctivitis vanzelf weer na een aantal dagen. Dit proces kunt u versnellen door extra hygiëne toe te passen en ervoor te zorgen dat er zo min mogelijk aan het jeukende of geïrriteerde oog wordt gezeten. Wanneer u dat wel doet om bijvoorbeeld korstjes weg te halen, was dan altijd eerst uw handen goed. Indien de ontsteking niet vanzelf weggaat, dan is de irritatie ook te behandelen met oogdruppels, oogzalf of medicijnen.

Houd een oogje in het zeil

Zoals u wellicht heeft opgemerkt komen de klachten en de symptomen bij veel oogproblemen overeen, waardoor het voor u als ouder lastig is om in te schatten van welke aandoening sprake is. Daar komt nog bij dat het herkennen van oogproblemen bij kinderen op zichzelf al lastig genoeg is, omdat kinderen over het algemeen niet weten wat normaal zicht is. Wanneer een kind vanaf jonge leeftijd een oogaandoening heeft, dan is dat de norm voor het kind en zal hij of zij er niet van bewust zijn dat er iets mis is. Dit alles vraagt om extra oplettendheid bij u als ouder op het kijk- en leesgedrag van uw kind.

Wanneer u een of meerdere van bovenstaande symptomen herkent bij uw kind, of wanneer uw kind kampt met leerproblemen, dan raden wij u aan om een afspraak te maken bij een oogarts bij u in de buurt voor een oogcontrole.

(Bron: https://deromphopticiens.nl/over-ons/blog-en-nieuws/meest-voorkomende-oogproblemen-kinderen/)